نگاهی به فیلم نفوذی ساخته مایکل مان (سینمای خانگی)

یکی دیکر از فیلم های «مایکل مان»، کارگردان فیلم «مخمصه»؛ اثری است، با نام «نفوذی» محصول سال 1999 ، آمریکا؛ که حقیقتاً می تواند مخاطب خاص و عام را، برای گذراندن یکی – دو ساعتِ لذت بخش، یاری کند.

حال دلایلم برای گفته ی بالا را اگر بخواهید، با بررسی چگونگی اجزای اصلی تشکیل دهنده ی فیلم، برایتان بازگو می کنم.

فیلمنامه: فیلمنامه ی این فیلم، روایتی است از درگیری انسان هایی که برای افشای حقیقت در مقابل سرمایه داران و قدرت گرایانی که از زد و بندها و نشاندن روابط به جای ضوابط، در جهت منافع خویش استفاده می کنند.

مسأله ای که در تاریخ دیده نشده. بلکه بارها و بارها و در هر قومی شاهد آن بوده ایم.

از محتوا که بگذریم، چگونگی این روایت، خود مطلبی است در خور توجه، به عنوان مثال در شخصیت پردازی این فیلمنامه، نویسنده با استفاده از فویل (Foil) یا به عبارتی پیش فرض ها و مقدماتی را در جریان فیلم به شما، ارائه می کند تا شما با شناخت بیشتری نسبت به شخصیت ها فیلم را ببینید و حرکات و افعال کاراکتر، در طول فیلم، برای شما (با توجه به شناخت قبلی) باور پذیر بوده و تعجب بر انگیز نباشد. از دیگر ویژگی های این فیلمنامه، سادگی و راحت بودن روایت است. به این معنا، که نویسنده، خود را درگیر چون و چراهای بی مورد نکرده، و با اتکاء به شناخت کاملی که از شخصیت ها داستانش داشته، روایت را به دست آنها سپرده، تا اثرش، درگیر مسائلی چون واکنش های ساختگی و غیرقابل باور و استفاده نابجا از عنصر اتفاق (که به شدت روایت را سطحی و دم دستی می کند) نشود.

به همین دلایل، در این فیلم، شما با روایتی، روان، زیبا و دارای گره و تعلیق هایی درست و به جا روبرو می شوید و لازم به ذکر این نکته نیست که همین عوامل، می تواند یک طرح خام را به اثری جذاب و دیدنی تبدیل کند.

اما چگونگی پیاده سازی این فیلمنامه، بر روی پرده ی سینما یا به عبارتی کارگردانی اثر، نیز خود مقوله ای است که نقشی اساسی و مکمل در هر روایت ایفاء می کند.

از ویژگی های کارگردانی این فیلم، می توانم از تاثیر میزانسن ها و دکوپاژ کارگردان بر روی اثر شروع کنم. میزانسن های «مایکل مان» در این فیلم، تا حدودی با میزانسن های فیلم «مخمصه» متفاوت است، میزانسن های پر حرکت و پیچیده ای که هر لحظه در تعامل با احساس و درون مایه ی حاکم بر صحنه، محتوای روایت را برای شما ملموس تر می کند؛ در فیلم نفوذی نسبت به موضوع فیلم متفاوت شده. به نوعی دیگر، اما باز هم در تعامل با محتوا، یاری رسان، روایت هرچه بهتر اثر می شود.

از دیگر زیبایی های این فیلم، باید به بازی بسیار قوی «آل پاچینو» در نقش یک تهیه کننده ی متعهد تلویزیونی، و هنرنمایی «راسل کرو» در نقش دکتر شیمیدانی که به دلایلی، خود و خانواده اش را در معرض مرگ می بیند، بسیار دیدنی و باورپذیر است، ضمناً ترکیب «پاچینو» و «کرو»، در این فیلم، زوج خوبی را به نمایش می گذارد تا شما، هر چه بیشتر درگیر و مجذوب کار شوید.

در آخر نیز شناسنامه ی این اثر را خواهید دید، شناسنامه ای که تک تک افراد تشکیل دهنده ی آن، نقش خود را به خوبی ایفاء کرده اند.

البته باید بگویم که صحت نوشته ها و مطالبی که در این متن با آن مواجه شدید را، فقط با دیدن این فیلم درک خواهید کرد.

سروش بیدار

عنوان اصلی فیلم: The Insider

عنوان فیلم به فارسی: نفوذی

کارگردان: مایکل مان

فیلمنامه: ماری برنر (مقاله)

              اریک روث و مایکل مان (فیلمنامه)

بازیگران: آل پاچینو - راسل کرو - کریستوفر پالمر - دینا ونتورا - فیلیپ بیکر هال

تدوین: ویلیام گلدن برگ - دیوید راسن بلوم - پل رابل

محصول: آمریکا 1999

نود دقیقه هیجان (نگاهی به فیلم ۸۸ دقیقه) (سینمای خانگی )

نود دقیقه هیجان (نگاهی به فیلم 88 دقیقه)

روانشناسی و پرداختن به ساختار پیچیده ی روان انسان، محوری است که اتفاقات فیلم هشتاد و هشت دقیقه، حول آن می چرخد.

حالا یک داستان پلیسی پر از گره و تعلیق های مهیج، وقتی با آن ادغام شود، حداقل برای طرفداران فیلم های مهیج، لحظات خوبی را به همراه خواهد داشت.

فنون و ویژگی هایی که در این فیلم، برای نشاندن مخاطب، در برابر پرده ی سینما، یا صفحه ی تلویزیون به کار رفته، بسیار است، که در این جا به مهمترین آنها اشاره خواهم کرد. در فیلمنامه ی این اثر، از همان ابتدا، گرهی اصلی ایجاد می شود، که تا پایان فیلم، ذهن شما به شدت برای حل کردن آن، درگیر می شود. آن گره فهمیدن هویت شخصی است که دکتر گِرَم با بازی «آل پاچینو» را تهدید به مرگ می کند.

در طول فیلم، شاید شما به همه ی اطرافیان و حتی همه ی شخصیت های فیلم شک کنید، اما هیچگاه، این خلاف یا درست بودن حدس شما، برایتان مشخص نمی شود، تا مدام با اثر درگیر بمانید. این تعلیق های دمادم از بزرگترین ویژگی های فیلمنامه است.

اما کارگردانی خوب اثر، با میزانسن های سریع و پرحرکت و دکوپاژی هم سو با فضای مهیج داستان، که پرحرکت و بیشتر با نماهای بسته تنظیم شده، در تهییج شما، بسیار اثرگذار و موثر است.

از دیگر ویژگی های این اثر، می توان به بازی درونی و درگیرانه ی آل پاچینو اشاره کرد. بازی بسیار دیدنی و مثل همیشه متفاوت با دیگر نقش های او که به واقع با حرکات و نوع نمایشش، از یک دکتر روانشناسِ تبهکاران و مجرمان، سازندگان فیلم را در ارائه ی فیلمی زیبا یاری رسان می شود.

اما یکی دیگر از اجزای مهم و تاثیرگذار این فیلم، موسیقی آن است، موسیقیی که در هر نما، و موازی با احساس غالب بر صحنه، در زیبایی روایت تاثیر غیر قابل انکاری دارد.

اما از دیگر ابزاری که در روایت سراسر هیجان این فیلم نقش کوچکی ندارد، تدوین این اثر است، تدوینی که همواره با ضرباهنگی تند، کشش و جذابیت فیلم را در ذهن مخاطب افزایش می دهد.

همچنین استفاده کوتاه (شاید در حد چند فریم) از نماها، به عنوان فلاش بک یا بازگشت به گذشته، خود در تفهیم روایت و گره گشایی داستان برای مخاطب بسیار تاثیرگذار است.

در آخر باید به فیلمبرداری اثر اشاره کنم. در این فیلم فیلمبرداری نیز، مانند تمامی اجزای آن کاملاً در خدمت روایت است، به این صورت که شما اکثر تصاویری که در صحنه های پرالتهاب می بینید، غالباً سردست و با استفاده از اِستادی کم و در کل پرحرکت هستند.

قاب بندی نماها، از لحاظ زیبایی شناختی دارای فرم و تاثیرگذاری هستند. دید مثل دیگر اجزای فیلم که همگی دست به دست هم داده اند، تا ساعات خوبی را برای مخاطب فراهم کنند.

سروش بیدار

شناسنامه:

نام فیلم: ۸۸ دقیقه

کارگردان: جان آونت

فیلمنامه نویس: گری اسکات تامپسون

بازیگران: آل پاچینو - آلیسیا ویت - لیلی سوبیسکی - امی برنمن - ویلیام فورسایت

تدوین: پیتر ا. برگر

محصول: آمریکا - آلمان - کانادا

سال تولید: ۲۰۰۷

یک حماسه، به سبک انگلیسی (سینمای خانگی)

یک حماسه، به سبک انگلیسی         

آنونس های بعد از هر فیلم (VCD و DVDهای مجاز موجود در کلوپ) نسبتاً معرف خوبی است برای شناختی نسبی از آثار برای انتخاب فیلم بعدی. و برای من تجربه ای شد تا دریابم که پس از پایان یافتن اثر یا قبل از آغاز فیلم، می توان نسبت به آثار جدید سینمایی، متناسب با هر سلیقه به دیدگاهی، روشن تر برای انتخاب رسید. در یکی از همین آنونس ها ، با فیلمی آشنا شدم از «جیمز مک تیگو» به نام «انتقامجو» یا V For vendetta. و اگر بخواهم شما را در لذت دیدن این فیلم شریک کنم، ویژگی های اصلی فیلم را بدون لو رفتن داستان، باید این چنین بیان کنم:

این اثر داستانی سیاسی و حماسی – اساطیری از ایستادگی یک ابر مرد، در مقابل بی عدالتی و دیکتاتوری بریتانیا در سال 2015 م. است و تلاشی است تا ضعف دیکتاتوری و خفقان، در مقابل ایده های راسخ و انقلابی ، مشخص شود. با توجه به این موضوع برخی از عناصر فیلمنامه، مثل شخصیت پردازی، بیشتر نمادین است تا واقع گرا بودن. به این صورت که ما با زندگی خصوصی و افکار درونی شخصیت ها (غیر از دو شخصیت اصلی فیلم) به اندازه ای که مقتضیِ پیشبرد روایت است، آشنا می شویم. از دیگر ویژگی های فیلمنامه با وجود پرسناژهای زیاد در آن، دوری از در هم گویی و شلوغی بی جهت، روان و راحت بودن فیلمنامه را سبب می شود. در اصل نویسنده، در عین اهمیت دادن به سلامت روایت خود را درگیر انتقاد احتمالی منتقدان نکرده و همین امر باعث راحتی او در پیشبرد روایت شده است.

کارگردانی اثر، با توجه به نماهای اکثراً بسته و سربالا همراه نورپردازی پایین (Low light) بسیار به ژانر نوار (Noir) نزدیک است. اگر به این نوع روایت علاقمند هستید، دیدن این اثر برایتان خالی از لطف نخواهد بود.  دیگر ویژگی کارگردانی، دیدن هر نما از چند زاویه ی متنوع است که در تدوین اثر نیز بسیار تاثیر گذار بوده و برای مخاطبان خسته از نماهای طولانی و ثابت اثری بسیار جذاب خواهد بود. نکته ی دیگری که می تواند برای اکثر مخاطبان ایرانی مهم باشد، دوبله بسیار زیبای فیلم است و انتخاب دقیق هر صدا برای شخصیت متناسب با آن ، درک بهتر روایت فیلمنامه را به همراه دارد. اما از بازی بازیگران می توانید بازی زیبای «هوگو ویوینگ» را در نقش V، شخصیتی که همیشه نقاب بر صورت دارد و در طول فیلم، هرگز چهره ی او دیده نمی شود را ببینید و از بازی خالی از میمیک صورت او لذت ببرید. از دیگر بازیگران فیلم ، نقش اول زن «ناتالی پورتمن» در نقش «ایوی همن» است که در نقش زنی که در خلال فیلم بر ترس خود غلبه کرده و به نقطه ی متعالی تر از آن چه که بوده می رسد. بازی خالی از استرس ، راحت ولی در زمان بحران بسیار متزلزل را به نمایش گذاشته و شما را در باور این شخصیت و همزاد پنداری با او متقاعد می کند. از جلوه های بصری فیلم به خصوص جلوه های ویژه و انفجارهای درون فیلم هیجان اثر را بالاتر برده و در جذابیت فیلم نقش عمده ای دارد.

در آخر، شناسنامه کاملی از فیلم در این جا نسبت به عناصر ساخت این فیلم آگاهی لازم را به شما خواهد داد.

نام فیلم: انتقامجو

عنوان لاتین : V For vendetta (ک برای کین خواهی؛ برگردان اصلی نام فیلم)

کارگردان: جیمز مک تیگو

نویسندگان: برادران واچوفسکی

بازیگران: ناتالی پورتمن ، هوگو ویوینگ، استفان ریا، استفان فرای، جان هارت، تیم پیگوت – اسمیت و ...

تدوین: مارتین والش

مدیر فیلمبرداری: دیوید اپلبی

تولید 2005

کمال حقیقی